เทศกาล ฮานามิ คืออะไร รู้จักประเพณีชมดอก ซากุระ ของ ญี่ปุ่น

ทุกฤดูใบไม้ผลิของญี่ปุ่น มีช่วงเวลาหนึ่งที่ทั้งประเทศเต็มไปด้วยกลีบดอกไม้สีชมพูอ่อนลอยละลิ่วในสายลม นั่นก็คือช่วงเวลาของ ” เทศกาล ฮานามิ ” ซึ่งไม่ใช่แค่การชมดอกไม้เฉยๆ แต่เป็นหนึ่งในวัฒนธรรมที่หยั่งรากลึกในชีวิตของคนญี่ปุ่นมากว่าพันปี บทความนี้จะพาไปรู้จักกับความหมายของเทศกาลฮานามิ ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการชม ซากุระ กิจกรรมที่คนญี่ปุ่นนิยมทำ มารยาทที่ควรรู้ ขนมอร่อยๆ ที่ไม่ควรพลาด และข้อควรระวังต่างๆ ที่จะทำให้การไปร่วมเทศกาลฮานามิครั้งแรกของคุณเป็นประสบการณ์ที่น่าประทับใจ อย่าพลาดอ่านจนจบนะ เพราะนี่อาจกลายเป็นแรงบันดาลใจให้คุณจองตั๋วไปญี่ปุ่นทันที

เทศกาล ฮานามิ คืออะไร?

เมื่อฤดูใบไม้ผลิย่างเข้ามาใน ญี่ปุ่น ภาพแรกที่หลายคนนึกถึงคงหนีไม่พ้นท้องฟ้าสีฟ้าสดใส กลีบดอก ซากุระ สีชมพูอ่อนโปรยปราย และกลุ่มผู้คนที่ออกมาชมความงามตามสวนสาธารณะต่างๆ นั่นคือ ” เทศกาล ฮานามิ ” เทศกาลที่ไม่ใช่แค่การดูดอกไม้ แต่คือการเฉลิมฉลองธรรมชาติที่หยั่งรากลึกในวัฒนธรรมญี่ปุ่นมานานกว่าพันปี

ฮานามิสะท้อนวิถีชีวิต ความเชื่อ และความงามในความไม่จีรังของชีวิต ผ่านการชมซากุระที่บานสะพรั่งและร่วงโรยในเวลาอันสั้น มันเป็นช่วงเวลาแห่งการแบ่งปันความสุขกับครอบครัว เพื่อนฝูง และเพื่อนร่วมงาน ท่ามกลางบรรยากาศที่เต็มไปด้วยรอยยิ้มและการใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายใกล้ชิดธรรมชาติ

บทความนี้จะพาไปทำความรู้จักกับเทศกาลฮานามิในทุกแง่มุม ตั้งแต่ความหมาย ช่วงเวลา กิจกรรมยอดฮิต มารยาทที่ควรรู้ ไปจนถึงขนมญี่ปุ่นอร่อยๆ ที่ทำให้ประสบการณ์ฮานามิสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น อ่านจบแล้วอาจอยากเก็บกระเป๋าไปสัมผัสบรรยากาศจริงด้วยตัวเองเลยก็ได้

ข้อมูลทั่วไป ความหมายของเทศกาล ฮานามิ

” ฮานามิ ” (Hanami 花見) แปลตรงตัวว่า “การมองดอกไม้” โดยเฉพาะหมายถึงการชมดอกซากุระที่บานในช่วงฤดูใบไม้ผลิ ฮานามิเริ่มต้นตั้งแต่สมัยเฮอัน (ประมาณ 1,200 ปีก่อน) เดิมทีเป็นกิจกรรมของราชสำนักญี่ปุ่นที่จัดขึ้นเพื่อชื่นชมดอกบ๊วย ต่อมาดอกซากุระเริ่มได้รับความนิยมมากขึ้นในหมู่ขุนนาง นักปราชญ์ และศิลปิน จนกลายมาเป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงความสวยงามและความไม่จีรังของชีวิต เพราะดอกซากุระบานไม่นานนักก่อนจะร่วงโรย

ปัจจุบัน ฮานามิได้กลายเป็นกิจกรรมสำคัญที่ฝังรากลึกในวัฒนธรรมของคนญี่ปุ่นทุกเพศทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นเด็กเล็ก วัยรุ่น คนทำงาน หรือผู้สูงอายุ ต่างก็ให้ความสำคัญกับการออกมาชมซากุระในช่วงเวลานี้ นอกจากจะเป็นช่วงเวลาแห่งความสุขและการผ่อนคลายแล้ว ฮานามิยังถือเป็นสัญลักษณ์ของการเริ่มต้นใหม่ โดยเฉพาะในโลกของการศึกษาและธุรกิจ เนื่องจากปีการศึกษาใหม่และปีงบประมาณของญี่ปุ่นเริ่มต้นในเดือนเมษายน ซึ่งตรงกับช่วงที่ซากุระบานพอดี

สำหรับนักเรียน นักศึกษา ฮานามิคือการเริ่มต้นบทใหม่ในชีวิต เช่น การเข้าโรงเรียนใหม่ การเลื่อนชั้นเรียน หรือการเริ่มต้นชีวิตในมหาวิทยาลัย ส่วนในแวดวงธุรกิจ หลายบริษัทใช้ช่วงนี้ในการต้อนรับพนักงานใหม่ พร้อมกับการจัดงานเลี้ยงต้อนรับใต้ต้นซากุระ เพื่อสร้างความสัมพันธ์ระหว่างทีมงาน และเสริมสร้างบรรยากาศการทำงานที่เป็นมิตรและผ่อนคลาย ฮานามิจึงไม่ใช่แค่ประเพณีเก่าแก่ แต่ยังเป็นช่วงเวลาที่เชื่อมโยงผู้คนเข้าหากัน และสะท้อนถึงจิตวิญญาณการเริ่มต้นใหม่อย่างแท้จริงในสังคมญี่ปุ่น

ช่วงเวลาเทศกาล ฮานามิ

ช่วงเวลา ฮานามิ แตกต่างกันไปตามภูมิภาคของญี่ปุ่น โดยซากุระจะเริ่มบานจากทางใต้ไล่ขึ้นไปทางเหนือ ตั้งแต่เดือนมกราคมในโอกินาว่า ไปจนถึงปลายเมษายนถึงต้นพฤษภาคมในฮอกไกโด

・โตเกียว: ปลายมีนาคม – ต้นเมษายน
ช่วงเวลาที่ซากุระในโตเกียวเริ่มผลิบานคือตั้งแต่ปลายเดือนมีนาคม และจะบานเต็มที่ในช่วงต้นเดือนเมษายน ไฮไลต์ของโตเกียวคือการได้ชมซากุระท่ามกลางบรรยากาศเมืองหลวงที่เต็มไปด้วยสวนสาธารณะใหญ่ๆ เช่น สวนอุเอโนะ (Ueno Park) ซึ่งมีต้นซากุระกว่า 1,000 ต้นเรียงรายตามทางเดิน หรือจะเป็นแม่น้ำเมกุโระ (Meguro River) ที่มีอุโมงค์ซากุระยาวหลายกิโลเมตร พร้อมไฟประดับยามค่ำคืนที่โรแมนติกสุดๆ นอกจากนี้ยังมีสวนชินจูกุเกียวเอน (Shinjuku Gyoen) ที่เหมาะกับการปิกนิกเงียบๆ ชมซากุระในบรรยากาศสงบ
・เกียวโต: ปลายมีนาคม – ต้นเมษายน
เกียวโตขึ้นชื่อเรื่องการชมซากุระแบบย้อนยุค เพราะตัวเมืองยังคงสถาปัตยกรรมโบราณและวัดวาอารามสวยๆ เอาไว้ เช่น วัดเคียวมิสึ (Kiyomizu-dera) และแม่น้ำคาโมะ (Kamo River) ช่วงฮานามิที่เกียวโตจะอบอวลไปด้วยกลิ่นอายญี่ปุ่นแท้ๆ ทั้งชุดกิโมโน รถลาก และซากุระที่บานทั่วเมือง บรรยากาศเหมือนหลุดเข้าไปในภาพวาดโบราณ
・โอซาก้า: ปลายมีนาคม – ต้นเมษายน
โอซาก้าเป็นอีกเมืองใหญ่ที่มีซากุระสวยๆ เยอะ จุดที่ห้ามพลาดคือปราสาทโอซาก้า (Osaka Castle) ซึ่งล้อมรอบไปด้วยต้นซากุระกว่า 4,000 ต้น นอกจากนี้ยังมีแม่น้ำโอคาวะ (Okawa River) ที่สามารถล่องเรือชมซากุระสองฝั่งแม่น้ำได้อีกด้วย การชมซากุระกลางคืน หรือโยซากุระที่โอซาก้าก็สวยไม่แพ้โตเกียว เพราะมีการเปิดไฟไลท์อัพปราสาทและสะพานข้ามแม่น้ำอย่างอลังการ
・ฮอกไกโด: กลางเมษายน – ต้นพฤษภาคม
ที่ฮอกไกโดซากุระจะบานช้าที่สุดในญี่ปุ่น ช่วงกลางเมษายนถึงต้นพฤษภาคมพอดี อากาศยังเย็นสดชื่นอยู่ จุดชมซากุระชื่อดังได้แก่ สวนมารุยามะ (Maruyama Park) ในซัปโปโร และป้อมโงเรียวคากุ (Goryokaku) ในเมืองฮาโกดาเตะ ซึ่งเป็นป้อมดาวห้าแฉกที่มองจากมุมสูงจะเห็นซากุระล้อมรอบเป็นรูปดาวสวยมาก นอกจากนี้ยังมีสวนอาซาฮิยามะที่เปิดให้ชมซากุระกับวิวหิมะที่ยังละลายไม่หมดด้วย เป็นบรรยากาศพิเศษที่มีเฉพาะฮอกไกโดเท่านั้น

นักท่องเที่ยวและชาวญี่ปุ่นนิยมติดตามพยากรณ์ซากุระ (Sakura Forecast) อย่างใกล้ชิด เพราะระยะเวลาที่ซากุระบานเต็มที่ (Full Bloom) จะอยู่แค่ประมาณ 7-10 วันเท่านั้น จึงต้องวางแผนการเดินทางล่วงหน้าอย่างรอบคอบเพื่อไม่พลาดช่วงเวลาที่ดีที่สุด

คนญี่ปุ่นทำอะไรบ้างในช่วงฮานามิ

ในช่วงฮานามิ ชาวญี่ปุ่นจะออกมาชื่นชมความงามของซากุระกันอย่างคึกคัก และนี่คือกิจกรรมยอดนิยมที่มักทำกัน

ปิกนิกใต้ต้นซากุระ: การนั่งปูเสื่อปิกนิกกับครอบครัว เพื่อน หรือเพื่อนร่วมงาน เป็นกิจกรรมหลักของฮานามิ หลายคนจะนำเบนโตะ ขนม และเครื่องดื่ม เช่น สาเกหรือเบียร์ มาร่วมเฉลิมฉลองกันอย่างสนุกสนาน บางกลุ่มจะมีการเตรียมอาหารพิเศษเฉพาะสำหรับโอกาสนี้ด้วย

ถ่ายรูปเก็บความประทับใจ: ด้วยความที่ซากุระบานเพียงช่วงสั้นๆ หลายคนจะถือโอกาสนี้เก็บภาพความงามของซากุระไว้เป็นที่ระลึก ทั้งถ่ายภาพวิวต้นไม้ ภาพหมู่กับเพื่อน หรือถ่ายภาพแฟชั่นในชุดกิโมโนกับฉากหลังเป็นซากุระ

ชมโยซากุระ (Yozakura): หลังพระอาทิตย์ตก ต้นซากุระตามสถานที่สำคัญจะประดับไฟสวยงาม ชาวญี่ปุ่นนิยมมาชมซากุระยามค่ำคืนกันมาก บรรยากาศโรแมนติก สงบ และเย็นสบาย เป็นอีกหนึ่งประสบการณ์ที่แตกต่างจากการชมซากุระกลางวัน

ร่วมกิจกรรมท้องถิ่น: บางพื้นที่จะมีการจัดงานเทศกาลเล็กๆ ควบคู่ไปกับการชมซากุระ เช่น ตลาดนัด ร้านขายอาหารพื้นเมือง การแสดงดนตรีสด หรือแม้แต่งานแสดงศิลปะและวัฒนธรรมท้องถิ่น ทำให้ช่วงฮานามิมีสีสันและคึกคักยิ่งขึ้น

การไปร่วมฮานามิจึงไม่ใช่แค่การนั่งชมดอกไม้ แต่ยังเป็นการสัมผัสวัฒนธรรม การใช้เวลาคุณภาพกับคนที่รัก และสร้างความทรงจำพิเศษที่น่าประทับใจในฤดูใบไม้ผลิของญี่ปุ่น

มารยาทที่ควรรู้ในช่วงฮานามิ

แม้ว่าบรรยากาศในงานฮานามิจะเต็มไปด้วยความสนุกสนาน แต่สิ่งสำคัญที่ทุกคนต้องใส่ใจคือ “การรักษามารยาท” เพื่อให้ทุกคนสามารถเพลิดเพลินกับการชมซากุระได้อย่างมีความสุขร่วมกัน นี่คือข้อควรรู้ที่ควรปฏิบัติ

・ดูแลความสะอาด: ชาวญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการรักษาความสะอาดมากเป็นพิเศษ อย่าทิ้งขยะเกลื่อนกลาด ควรพกถุงขยะส่วนตัวและเก็บขยะกลับบ้าน หรือทิ้งในจุดที่จัดเตรียมไว้เท่านั้น

・ห้ามสัมผัสหรือปีนต้นซากุระ: ดอกซากุระเปราะบางและมีอายุการบานสั้นมาก การจับกิ่งไม้ เด็ดดอกไม้ หรือปีนต้นไม้ไม่เพียงทำลายธรรมชาติ แต่ยังเป็นการกระทำที่เสียมารยาทอย่างร้ายแรงในวัฒนธรรมญี่ปุ่น

・จองพื้นที่อย่างสุภาพ: การนำผ้าใบหรือเสื่อมาจองที่นั่งเป็นเรื่องปกติ แต่ควรเลือกขนาดพอเหมาะกับจำนวนคนในกลุ่ม ไม่ขยายพื้นที่เกินความจำเป็น และควรเขียนชื่อกลุ่มหรือเบอร์โทรศัพท์ไว้ที่เสื่อ เพื่อแสดงความรับผิดชอบหากมีเหตุฉุกเฉิน

・รักษามารยาทในการใช้เสียง: แม้จะเป็นงานปิกนิก แต่ควรระวังเสียงดังเกินไป โดยเฉพาะในพื้นที่สาธารณะหรือช่วงกลางคืน เพื่อไม่รบกวนผู้ที่มาเพลิดเพลินกับบรรยากาศเงียบสงบ

・เคารพพื้นที่สาธารณะ: หลีกเลี่ยงการนำเตาปิ้งย่างหรืออุปกรณ์ทำอาหารที่ทำให้เกิดกลิ่นควันแรงมาใช้ในพื้นที่ที่ไม่อนุญาต และอย่าลืมดูแลทรัพย์สินของสวนสาธารณะ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ หรือห้องน้ำ ให้คงสภาพดีเหมือนเดิม

การใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ ไม่เพียงแต่ทำให้คุณกลมกลืนกับวัฒนธรรมญี่ปุ่น แต่ยังช่วยให้ทุกคนได้สัมผัสมนต์เสน่ห์ของฮานามิอย่างเต็มที่และสวยงามที่สุด

ขนมที่นิยมทานระหว่างดูดอกไม้

ช่วงฮานามิถือเป็นโอกาสดีในการลิ้มลองขนมและอาหารพิเศษที่มีขายเฉพาะฤดูนี้เท่านั้น เช่น

ดังโงะ (Dango): ลูกแป้งเสียบไม้สามสี (ชมพู ขาว เขียว) สื่อถึงฤดูใบไม้ผลิ

ซากุระโมจิ (Sakura Mochi): ขนมโมจิห่อใบซากุระดอง หอมกรุ่น รสชาติหวานอ่อนๆ

ฮานามิเบนโตะ (Hanami Bento): ชุดข้าวกล่องตกแต่งสวยงามด้วยวัตถุดิบตามฤดูกาล เช่น ปลาแซลมอน ไข่หวาน และผักนานาชนิด

สาเกซากุระ: สาเกรสอ่อนๆ หรือสาเกผสมกลิ่นซากุระที่นิยมดื่มเฉลิมฉลอง

นอกจากนี้ยังมีของหวานอื่นๆ เช่น ซากุระปัง (ขนมปังไส้ถั่วแดงกับกลิ่นซากุระ) และขนมโยคังรสซากุระที่หาได้ในฤดูกาลนี้ด้วย

ข้อควรรู้อื่นๆ เกี่ยวกับเทศกาลฮานามิ

・การจองสถานที่: ในบางจุดชมซากุระยอดนิยม เช่น สวนอุเอโนะในโตเกียว หรือแม่น้ำเมกุโระ การหาที่นั่งอาจต้องมาก่อนเวลาหลายชั่วโมง หรือแม้กระทั่งมีการจับสลากจองพื้นที่ล่วงหน้า
・สภาพอากาศ: อากาศในฤดูใบไม้ผลิอาจแปรปรวน มีทั้งแดดจัดและฝนตก จึงควรเตรียมเสื้อกันลม ร่มพับ และรองเท้าที่ใส่สบาย
・เช่าพื้นที่พิเศษ: บางสวนเปิดให้เช่าชุดอุปกรณ์ปิกนิก เช่น เสื่อ เบาะ หมอน และเต็นท์ขนาดเล็ก
・ช่วงเวลาคนเยอะ: ช่วงวันหยุดยาวโกลเด้นวีค (Golden Week) และช่วง Full Bloom คนจะหนาแน่นมาก ควรหลีกเลี่ยงหรือลงทะเบียนเข้าชมล่วงหน้า

ฮานามิไม่ใช่แค่การชมดอกไม้ แต่เป็นช่วงเวลาแห่งการใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย ท่ามกลางธรรมชาติที่งดงามที่สุดของปี เป็นโอกาสได้ใช้เวลากับคนที่เรารัก สัมผัสวัฒนธรรมญี่ปุ่นอย่างแท้จริง และสร้างความทรงจำอันแสนพิเศษที่คุณจะไม่มีวันลืม หากมีโอกาส อย่าพลาดที่จะไปร่วมสัมผัสเสน่ห์ของ เทศกาลฮานามิ ด้วยตัวเองสักครั้งในชีวิต

เทศกาลฮานามิไม่ใช่แค่ช่วงเวลาหนึ่งในปีที่ดอกซากุระบานสะพรั่งเต็มเมืองเท่านั้น แต่ยังเป็นช่วงเวลาที่เต็มไปด้วยความหมาย ความทรงจำ และการใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายในแบบที่สวยงามที่สุดของญี่ปุ่น

การได้ออกไปนั่งปิกนิกใต้ต้นซากุระ หัวเราะกับคนที่รัก เดินชมโยซากุระยามค่ำคืน หรือแค่ปล่อยใจให้ลอยไปกับกลีบดอกไม้ที่ปลิวตามสายลม ล้วนเป็นประสบการณ์ที่ยากจะลืม

หากฝันอยากสัมผัสญี่ปุ่นในช่วงเวลาที่อบอวลด้วยความสุขและบรรยากาศที่งดงามที่สุด อย่าพลาดโอกาสไปเยือนญี่ปุ่นช่วงฮานามิสักครั้งในชีวิต เพราะช่วงเวลาสั้นๆ ที่ซากุระบานนั้น จะมอบความทรงจำที่ยาวนานและสวยงามที่สุดให้แน่นอน ฤดูใบไม้ผลิครั้งหน้า ออกเดินทางไปตามหาความฝันใต้ต้นซากุระด้วยตัวเองกันเถอะ